WAT IS DE OPLOSSINGSGERICHTE COGNITIEVE EN SYSTEMISCHE BENADERING?

Epistemologie

Het denkmodel dat we hanteren steunt op volgende vier principes:

  1. “The Map is not the Territory” (Alfred Korzybski). Onze werkelijkheid is een betekenisvolle realiteit; wij kennen de wereld niet zoals zij is, maar zoals we haar interpreteren. Slechte kaarten leiden ons door moerassen, gevaarlijke en doodlopende wegen. Goede kaarten zijn voldoende analoog aan het reële landschap en laten ons toe de weg van ons leven goed te plannen.
  2. “If it ain’t broke, don’t fix it: if it’s broke, do something else”. Steve de Shazer’s pragmatische visie: Het gezond verstand is een prima instrument om oplossingen te vinden. “Keep it simple.”
  3. “Eendracht maakt macht”: Een goede alliantie tussen therapeut en cliënt en samenwerking met het cliëntsysteem, zijn essentiële factoren in het welslagen van een therapie.
  4. “De cliënt heeft de oplossingen”: dit Ericksoniaanse postulaat helpt ons om geen voorgekookte eenheidsworst-oplossingen aan te bieden. Het is helemaal niet de taak van de therapeut-expert oplossingen aan te reiken. Hij zal de cliënt helpen een context te creëren, waarin de cliënt-expert zijn eigen oplossingen kan genereren.

 

The map is not the territory.

Alfred Korzybksi

Uitgangspunten

Wat werkt in therapie en in andere interventies die op verandering gericht zijn, zoals opvoeding en coaching? Welke factoren zijn verantwoordelijk voor het resultaat?

Een overweldigend corpus van onderzoek heeft aangetoond dat het niet de specifieke factoren zijn (technieken die verschillen van een therapeutisch model naar het ander), maar de non-specifieke factoren.

Dit zijn ten eerste cliëntgebonden factoren, zoals:

  • de vraag of de cliënt een duidelijk en positief doel voor ogen heeft
  • de vraag of de cliënt gemotiveerd is om er zelf wat aan te doen
  • de competenties en resources die de cliënt en het cliëntsysteem in de therapie inbrengen, de successen die reeds behaald werden
  • de hoop die de cliënt heeft dat deze therapie hem zal helpen.

Ten tweede zijn dit factoren die de therapeut inbrengt in de therapeutische relatie, zoals:

  • actief uitgedrukte empathie met de cliënt
  • onvoorwaardelijke aanvaarding van de cliënt zoals hij is, zonder oordeel
  • authenticiteit in het uiten van opinies en gevoelens
  • respect voor alle leden van het cliëntsysteem
  • interesse in alles wat het leven van de client uitmaakt
  • geloof in de werkzaamheid van het gebruikte model

GOGNITIEF- GEDRAGSTHERAPEUTISCH

In een bepaalde situatie (de trigger, de stimulus) produceren we een bepaalde gewoonte (het respons). Pathologie ontstaat, wanneer we met steeds dezelfde, ongewenste gewoontes reageren op bepaalde situaties (de symptoomcontext).
Gewoontes zijn samengesteld uit cognities (kennis, idee, overtuiging), gevoelens en gedrag.
Therapie bestaat erin, de cliënt te helpen om in plaats van de ongewenste gewoontes, gewenste te ontwikkelen (of terug te vinden) in de symptoomcontext.

NEUROPSYCHOLOGISCH

Gewoontes worden in de hersenen vastgelegd in anatomische circuits, die automatisch geactiveerd worden in de symptoomcontext. Therapie bestaat erin, de cliënt te helpen om alternatieve (en meer gewenste) circuits aan te leggen die preferentieel zullen geactiveerd worden in de symptoomsituatie.

SYSTEMISCH

Gewoontes zijn niet alleen intra-psychische structuren. Mensen uit onze omgeving, leden van onze systemen, reageren erop met hun eigen gewoontes: gewoontes maken deel uit van de regels van een systeem. Therapie bestaat erin, de leden van het systeem te helpen om alternatieve, meer bevredigende regels te ontwikkelen.

ERICKSONIAANS

Therapie loopt via communicatie. Adequaat en resultaatgericht, maar ook respectvol en aanvaardend communiceren met de cliënt is de basis van alle therapeutische vaardigheden.

HET BRUGS MODEL

Een psychotherapeutische sessie is geslaagd als:

  • de cliënt en het cliëntsysteem weer in vrijheid hun existentie kunnen uitbouwen, zonder gestoord te worden door problemen en symptomen
  • de cliënt en het cliëntsysteem de beperkingen die de realiteit nu eenmaal met zich meebrengt kunnen accepteren, hun verleden kunnen integreren en vanuit hun mogelijkheden en hun competenties hun dagelijkse leven naar wens kunnen inrichten
  • de cliënten kortom hun eigen doelstellingen kunnen realiseren
  • indien nodig, de therapeut de cliënt een voldoende aantal technieken heeft bijgebracht, waardoor deze zijn competenties gericht kan gebruiken en zijn mogelijkheden te ontwikkelen
  • de cliënt nieuwe, bevredigende gewoontes ontwikkeld heeft die hij kan inzetten in de situaties waar hij tot nog toe zijn problemen en symptomen produceerde

Daarom is het therapeutisch gesprek in het Brugs model gericht op:

  • het kunnen uitbouwen van een werkzame en wederzijds respectvolle alliantie tussen de therapeut en het cliëntsysteem
  • respect en interesse voor de cliënt als mens, niet alleen als symptoomdrager
  • het verhelderen van de oplossingen, dit wil zeggen de competenties en resources die de cliënt in zich draagt
  • het benutten van alles wat de cliënt kan helpen zichzelf te verhelpen.